ΓΙΩΡΓΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ .Ο Γιώργης Παυλόπουλος γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας, στις 22 Ιουνίου 1924.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΩΡΓΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ Βιογραφικό Σημείωμα Ο Γιώργης Παυλόπουλος γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας, στις 22 Ιουνίου 1924, όπου τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο. Οι σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν ολοκληρώθηκαν. Εργάστηκε ως λογιστής και γραμματέας σε ιδιωτικούς φορείς. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του στο περιοδικό "Οδυσσέας" του Πύργου το 1943. Ποιήματα και κείμενά του δημοσιεύτηκαν σε πολλά Ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά έντυπα και ανθολογίες. Συμμετείχε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Συνεργάστηκε με τον φίλο του ποιητή Τάκη Σινόπουλο, σε μια πειραματική γραφή κοινών ποιημάτων. Ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική και συμμετείχε στην ΙΘ Πανελλήνια έκθεση ζωγραφικής. Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στην Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Πολωνία, Ρωσία, Η.Π.Α. και Καναδά. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ Από μια πρώτη συγκίνηση, (ανάτυπο από τον τόμο Για το Σεφέρη), Αθήνα, 1962. Το Κατώγι, Αθήνα, Ερμής, 1971. σελ. 61. Το Σακί, Αθήνα, Κέδρος, 1980, σελ. 50. Τα Αντικλείδια, Αθήνα, Στιγμή, 1988, σελ. 51, (ανατύπωση: 1994). Τριαντατρία Χαϊκού, Αθήνα, Στιγμή, 1990, σελ. 41. ISBN: 960-269-002-Χ. Της Γύφτισσας, (τετράγλωσση έκδοση), Πύργος, ιδιωτική έκδοση, 1996, σελ. 15. Λίγος Άμμος, Αθήνα, Νεφέλη, 1997, σελ. 42. ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ Στα αγγλικά: The Cellar, [tr.by]: Peter Levi, London, Anvil Press Poetry, 1977, 47 pp. ISBN: 85646 027 3 The Passkeys, [tr.by]: Darlene Fife, West Virginia - USA, Roadrunner Press, 1994, 40 pp. A little sand, [tr.by]: Darlene Fife, West Virginia - USA, Bookstore Lewisburg, 1999, 66 pp. Στα ισπανικά: Las Lliaves Maestras, [tr.by]: Angel Marinez Fernandez, Espana, Santa Cruz de Tenerife, 1995, 116 pp. ISBN: 84-605-4561-X. Ο ποιητής Γιώργης Παυλόπουλος Το 1971 ο Παυλόπουλος κυκλοφορεί την πρώτη του ποιητική συλλογή (Το Κατώγι), - αξίζει όμως να σημειωθεί ότι στα γράμματα έχει ήδη εμφανισθεί από την Κατοχή. Βασικά του θέματα εκεί: Ο Νεκρός, τα κόκκαλα και ένα μαύρο περιστέρι, σκοτωμένο κι αυτό. Επαράσταιναν τον άδη, σημειώνει ως μόττο της συλλογής του ο Παυλόπουλος. Ακολουθούν (και επανέρχονται συχνά) ο Φόβος, τα άλογα και τα σκυλιά. Ο Θάνατος, το ξυλοκρέβατο και ο Νεκρός. Τα Μνήματα, οι πεθαμένοι και η κηδεία. Ο Νεκρός, το ποτάμι και οι ήσκιοι. Το Κατώγι, η γυναίκα και ο ύπνος. Ο ύπνος, ως κατώφλι (έστω) του ενυπνίου, θα εμφανισθεί καθαρότατα στην επόμενη συλλογή. Κάποιος βγαίνει από τις πικροδάφνες σκύβει και τη φιλεί στα χείλη τα φύλλα τρέμουνε με το αέρα Ρέα, έλα να πάμε στο νερό της ψιθυρίζει. Στη δεύτερη αυτή συλλογή (Το Σακί, 1980). τα φαντάσματα του παρελθόντος εξακολουθούν να είναι παρόντα: Ο Αντάρτης, η τουφεκιά, το πηγάδι. Το Σακί, τα κομμένα κεφάλια Ο Νεκρός, ο σκοτωμένος αντάρτης Το ποτάμι. Η θάλασσα. Ο κάτω κόσμος, όμως, αναφαίνεται εδώ μέσω του ονείρου. Στην Τρίτη συλλογή (Τα Αντικλείδια) το όνειρο έχει απολύτως κυριαρχήσει. Άλλως τε, εκ προοιμίου, ο Παυλόπουλος επικαλείται τον στίχο της Ιλιάδας. "Ως δ' εν ονείρω ου δύναται φεύγοντα διώκειν…" Λοιπόν, ιδού ο Άγγελος, το πηγάδι και η βάρκα. Ο ποιητής και, φυσικά, το φεγγάρι. Το όνειρο και ο έρωτας. Εκείνη μισοξυπνάει χαμογελώντας διστάζει καθώς κοιτάζουνται στα μάτια. Το Όνειρο και ο καθρέφτης - Η Σκόνη, πάλι, και η στάχτη. Το παληό Κουτί. Η Γυναίκα, το ποίημα - ο Ύπνος και οι νεκροί. Το ποίημα, η ηδονή. Η Ποίηση και τα αντικλείδια. Θέλει να φύγουνε μαζί να πάνε για παιχνίδια στο νερό μα δεν αποφασίζει και φοβάται. Φοβάται σάμπως να έχουν πέσει κι οι δυό στου ύπνου μου το δίχτυ και δεν μπορούνε τώρα να ξεφύγουν. Το δέντρο, επομένως, που κόβει ο ξυλοκόπος εύκολα γίνεται καράβι, και το τσεκούρι του φίδι και άλμπουρο, κι απάνω του δεμένοι με το φίδι για σκοινί ο ποιητής και η γυναίκα στρίβουν αργά προς το μεγάλο σκοτάδι… Ο καθρέφτης σπασμένος, οι μαστόροι βούλιαζαν μέσα στο βαθύ πηγάδι. Ένα ενύπνιο για το φεγγάρι (το άχερο του Χρόνου που πέφτει αιώνια στη θάλασσα της λησμονιάς) ο Παυλόπουλος το αφιερώνει στον Χόργε Λούις Μπόρχες: το γεγονός κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι. Ήδη από τη δεύτερη συλλογή όλα τούτα ο Παυλόπουλος μας τα έχει απολύτως ξεκαθαρίσει: Εγώ δεν βλέπω τίποτα απ' όλα τούτα μήτε κοιμάμαι με τη Ρέα. Φαντάζομαι μονάχα πράγματα που θα μπορούσε να ονειρευτεί εκείνη… Τα ενύπνια παραμένουν μια απλή καταφυγή. Διαφυγή δεν υπάρχει - τουλάχιστον όχι άλλη από εκείνη του κόσμου των νεκρών. Εκεί που πήγα μου είπαν οι νεκροί, λέει σε ένα εξαίσιο ποίημα ο Παυλόπουλος, να μη σας πω ποτέ τι είδα… Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος Συγγραφέας Το κατώγι. Αθήνα, Ερμής, 1971. Σελ. 61 Μ' ενδιαφέρει η ποίηση του Γ.Π. γιατί είναι αποτελεσματική χωρίς ψιμύθια. Λέγοντας "ψιμύθια", εννοώ: χωρίς γλωσσικούς κορδακισμούς, που συνήθως είναι επιφανειακά σχήματα χωρίς ν' αγγίζουν τίποτε στο βάθος - και η ποίηση είναι, αν μπορώ να πω, έκφραση βάθους. Σε τι προχωρεί, μ' αυτόν, η ποίηση; Δεν ξέρω, άλλοι θα το πουν. αλλά στα χρόνια που ζούμε, το να κρατά κανείς την τέχνη σε μια ορισμένη στάθμη, είναι πρόοδος. Γιώργος Σεφέρης Ποιητής Από το βιβλίο του Γ.Π. Σαββίδη: "Πάνω νερά" (Αθήνα, Ερμής 1973) …Ο Παυλόπουλος γράφει από το υφάδι της ζωής του, είναι Έλληνας όπως ο Προύστ είναι Γάλλος. Σιγά-σιγά τ' όνομά του ακούστηκε στην Ελλάδα ακόμη και στις θλιβερές ημέρες της δικτατορίας. Δεν είναι όμως φημισμένος ποιητής, είναι απλώς πολύ καλός ποιητής. Τα ποιήματα αυτά έχουν εκείνη τη ποιότητα και τη γερή φτιαξιά που βρίσκονται στα θεμέλια της μεγαλοσύνης. Έχουν μια προσωπική αυθεντία. Περνούν την κρίσιμη δοκιμασία - αν δεν είχαν γραφτεί ο κόσμος και η Ελληνική γλώσσα θα φαίνονταν αλλιώτικα. Είναι δύσκολο να διδαχθείς απ' ένα μεγάλο ποιητή πώς να γράφεις και μολονότι ο Γιώργος Σεφέρης στάθηκε κατά κάποιο τρόπο ο δάσκαλος αυτών των ποιημάτων δεν βλέπω τη συντριπτική επίδρασή του είτε στη μορφή τους είτε στον εσωτερικό ρυθμό της γλώσσας τους που χαρίζει την πλαστικότητα στις μορφές. Εδώ κι εκεί στον Γιώργη Παυλόπουλο υπάρχουν κάποια σπιθίσματα υπερρεαλισμού αλλά τούτο είναι μόνο μια μαρμαρυγή στην επιδερμίδα των ποιημάτων του. Ο Παυλόπουλος είναι απόλυτα προσωπικός πιο προσωπικός ίσως από τους περισσότερους ποιητές και τούτο είναι αρκετός λόγος για να τον μεταφράσει κανείς… Πήτερ Λήβι Μεταφραστής Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 5-5-1977 Το κατώγι … Ο Παυλόπουλος πέρασε τα παιδιά του χρόνια στον Πύργο, κοντά στην Ολυμπία, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, και μετά από λίγα χρόνια στην Αθήνα, έχει τώρα επιστρέψει στη Επαρχιακή του Πατρίδα. Η εκφραστική έκταση και δύναμη της ποίησής του κάθε άλλο παρά Επαρχιακή είναι. Το κέντρο του "Κατωγιού" είναι μια τρομακτική νεανική εμπειρία πολέμου, εμπειρία που έχει απορροφηθεί από την ευρυνόμενη φαντασία του οριμάζοντος ποιητή. Alan Υoung Κριτικός λογοτεχνίας Εφημ. TIMES (Λονδίνου), TLS, 18-8-1978 Ο Γιώργης Παυλόπουλος, είναι ο αληθινός και αυθεντικός ποιητής… Οφείλουμε ευγνωμοσύνη εδώ: Στο ANVIL PRESS για την έκδοση του "Κατωγιού", στον Πήτερ Λήβι για το, όπως ομολογεί, δύσκολο έργο της μετάφρασης, και στον Γιώργο Σεφέρη ο οποίος, λίγο πριν πεθάνει, ζήτησε από τον Λήβι να αναλάβει τη μετάφραση. Το αποτέλεσμα ήταν να μας παρουσιάσουν το έργο ενός πολύ σπουδαίου ποιητή, ποιήματα μοναδικής έντασης βασανιζόμενα από "Το μαράζι της αλήθειας και το μαράζι της αδικίας", από του πανταχού παρόν φάντασμα του Νεκρού που" χαμογελούσε ήσυχος, γυρεύοντας την αγάπη μας όπως τα αδύνατα παιδιά", από τη γυμνή γυναίκα που τα στήθια της κοπήκανε… Δεν υπάρχει ούτε ένα ποίημα στη συλλογή του οποίου η εντύπωση να μην παραμένει για πολύ μετά το διάβασμά του… Matt Simpson Κριτικός λογοτεχνίας Περιοδ. P.N. REVIEW. Τόμος 5, Νο 4, 1978 Το σακί, Αθήνα, Κέδρος, 1980. Σελ. 50 …Η συμβολή του Γιώργη Παυλόπουλου στη μεταπολεμική ποίηση, είναι, σημαντική. Τα βασικά μοτίβα της ποίησής του είναι αντλημένα από την κοινή δεξαμενή των αιματοβαμμένων εμπειριών της γενιάς του, αλλά η φωνή του είναι αλάνθαστα προσωπική. Ακόμη και όταν συγχέεται με τη φωνή του μεγάλου φίλου και δασκάλου του, του Γιώργου Σεφέρη, η αυθεντικότητά της επιβάλλει το σεβασμό στα νόμιμα δικαιώματα της ενσυνείδητης μαθητείας. Οπωσδήποτε, στην πρόσφατη συλλογή, τα ίχνη της κηδεμονίας, ως εκφραστικά σχήματα τουλάχιστον, υποχωρούν αισθητά. Αυτό που απομένει είναι ο αργόσυρτος, γεροντικός, μελαγχολικός, συλλογιστικός τόνος. Αλλά αυτός είναι δικαιωματικά ο τόνος κ α ι του Γιώργη Παυλόπουλου. Σπύρος Τσακνιάς Κριτικός λογοτεχνίας Από το βιβλίο ΔΑΚΤΥΛΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ (Αθήνα, Καστανιώτης, 1983) … Η ποίηση του Παυλόπουλου δεν είναι με κανένα τρόπο παρελθοντολογική, μνημείο δηλαδή που περιμένει τους θεατές να το θαυμάσουν και να ησυχάσουν στη συνέχεια, ευτυχείς θνητοί κλεισμένοι στον περίγυρο του εαυτού τους. Αντίθετα το παρελθόν συμπλέκεται σε αδιάσπαστη ενότητα με το παρόν… Και τα τριαντατρία ποιήματα της συλλογής αποτελούν, μία και μόνη σκάλα με τριαντατρείς αναβαθμούς, είναι τα κομμάτια δηλαδή ενός και του αυτού ποιήματος, αποτελούν μ' άλλα λόγια μια ενότητα που λίγοι ποιητές καταφέρνουν να επιτύχουν και επειδή αποτελούν συγχρόνως μια τραγική μαρτυρία του μεταπολεμικού κόσμου με τα τραγικά και δραματικά γεγονότα, ατομικά ή ομαδικά, ο ποιητής αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει και θεατρικά στοιχεία στην ποίησή του. Τα περισσότερα τουλάχιστον ποιήματα είναι σκηνικά διαρθρωμένα με εικόνες στιλπνές, σύντομες και αυτοαναιρουμένες πολλές φορές… Ο Παυλόπουλος είναι ποιητής, απ' τους λίγους που κατορθώνει να κρατήσει ακόμη η εποχή μας. Το μήνυμα του Γιώργη Παυλόπουλου, διαιώνιο και πανανθρώπινο μαζί, είναι η φωνή του βασανισμένου, του καταπιεσμένου, του δολοφονημένου σ' όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης… Αντρέας Φουσκαρίνης Περιοδ. ΔΙΑΛΟΓΟΣ, Νο 12-13, Ιούνιος 1981 Τα αντικλείδια. Αθήνα, Στιγμή, 1988. Σελ. 51. (ανατύπωση 1994). Ο Γιώργης Παυλόπουλος είναι ένας ποιητής υποδειγματικής λιτότητας… Τα αντικλείδια μας προσφέρουν ματιές μέσα σε κείνο το φευγαλέο εσωτερικό άδυτο της ποίησης που σε μια στιγμή είναι ερμητικά κλειστό και σε μιαν άλλη, σαν από θαύμα, διάπλατα ανοιχτό. Γιώργος Δανιήλ Πανεπιστήμιο του Τορόντο WORLD LITERATURE TODAY, 64,1 (1990), 170-1 …Αισθάνομαι πως τα ποιήματα της τρίτης συλλογής του Παυλόπουλου, πιασμένα όλα σχεδόν στο δίχτυ του ονείρου, μπορεί να μοιραστούν στα τρία: κάποια μιλούν πιο πολύ για το σώμα -του ανθρώπου και του κόσμου. άλλα περισσότερο για τη στάχτη και τη σκόνη του. μερικά και για τη βιώσιμη αγάπη του. Τα πρώτα είναι σκοτεινά και παιδεμένα. τα δεύτερα μαύρα κι απελπισμένα. στα τρίτα μπαίνει κάποιο φως ελπίδας, καθώς εδώ το ποίημα κυνηγά ως το τέλος την ποίηση, κι η ποίηση το ποίημα… Ν.Δ. Μαρωνίτης Καθηγητής κλασικής φιλολογίας Παν/μίου Θεσ/κης Από το βιβλίο ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ (Αθήνα, Στιγμή 1992) Αντικλείδια …Ο Γ. Παυλόπουλος αποφεύγοντας τις παγίδες κινείται με χαρακτηριστική άνεση μέσα στο λαβύρινθο των ονείρων και με γνώση και μαστοριά, φωτίζει τις σκιές, τονίζει τις λεπτομέρειες, δραματοποιεί έντεχνα τις καταστάσεις. Πάνω απ' όλα όμως αφήνει να αναδυθούν στην επιφάνεια εκείνα τα συναισθήματα που αποτελούν και τα βαθύτερα κίνητρα για να γραφούν αυτά τα ποιήματα: η νοσταλγία για τη χαμένη νιότη η αγωνία του καλλιτέχνη για το έργο του ο φόβος και τελικά η εξοικείωση με το θάνατό του… Ο Παυλόπουλος είναι ένας ποιητής προικισμένος με δύο ουσιαστικές αρετές. Η πρώτη είναι μια φ α ν τ α σ ί α ο π τ ι κ ή. Η δεύτερη αρετή, είναι κατ' εξοχή πεζογραφική: ή αφηγηματική δεξιότητα… Αλλά ο Γ. Παυλόπολος είναι επίσης ένας ποιητής που τον διακρίνει η γλωσσική ωριμότητα και μια ποιητική διαύγεια. Λέγοντας γλωσσική ωριμότητα εννοώ εκείνη την ικανότητα που επιτρέπει σ' έναν ποιητή όχι απλώς να βρίσκει τη σωστή λύση σ' ένα γλωσσικό πρόβλημα που του δημιουργεί ένα ποίημα, αλλά και τη μόνη σωστή λύση… Νίκος Λάζαρης Περιοδ. ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ, Νο 11, Νοέμβριος 1989 Τριαντατρία Χαϊκού. Αθήνα, Στιγμή, 1990. Σελ. 41. ISBN: 960-269-002-Χ …Εκεί που ο Παυλόπουλος φθάνει σε κορυφές ποιητικής τέχνης, άρα προσωπικής πρωτοτυπίας, είναι στα Τριαντατρία Χάικου, ίσως, για μένα, από τα ωραιότερα που έχουν γραφεί στα ελληνικά, αποστάγματα ενός μεσογειακού πολιτισμικού βάθους… Τάκης Γραμμένος Αρχαιολόγος Από το βιβλίο του ΑΝΑΔΡΟΜΗ (Θεσ/κη, University Studio Press, 2000) …"Τριαντατρία" είναι και τα "Χάικου", που δημοσίευσε ο Παυλόπουλος. Η δραστική περιστολή της στιχουργικής έκτασης υπέρ της συμπυκνωμένης εικόνας - έννοιας αποτελεί το εντελέστερο μέσον για έναν αποδραματοποιημένο απολογισμό και μιαν άσκηση εν γένει με τις δυνατότητες της έκφρασης: κοσκίνισμα, αφαίρεση, ζύγι ακριβείας. Και να που από τις παλιές έμμονες ιδέες ξεπηδά σιγά-σιγά, χωρίς υπερβολές και βίαιες ρήξεις, ένας καινούργιος κόσμος: ο κόσμος της αίσθησης, των οσμών και του σώματος, που ωριμάζοντας αφομοιώνει τη συνείδηση και τη μνήμη σε έναν πολύτροπο, πνευματικό και υλικό, οργανισμό. Όσο για την πολιτεία του ίδιου του ποιητή, ας μείνουμε, στο Χαίκου με το οποίο κλείνει την τελευταία, συλλογή του: Όλοι χωράμε οι ζωντανοί κι οι νεκροί σ' ένα ποίημα Βαγγέλης Χατζηβασιλείου Κριτικός λογοτεχνίας Περιοδικό ΕΛΙΤΡΟΧΟΣ, Νο 2 Λίγος άμμος. Αθήνα, Νεφέλη, 1997. Σελ. 42. ΙSBN: …Το τελευταίο ποιητικό βιβλίο του Γ.Π. με τίτλο "Λίγος άμμος" ανήκει στη κατηγορία της ποίησης που κινείται στις αναμνήσεις του ποιητή και σαν αφήγηση γεγονότων και σαν ονειρική περιπλάνηση στο υποσυνείδητό του το τραυματισμένο από τις εμπειρίες και τα βιώματα χρόνων που χάραξαν πάνω του ανεξίτηλα σημάδια στέρησης και καταφυγής στο όνειρο… Χαρακτηριστικό στοιχείο του ποιητικού του λόγου είναι η έλλειψη και ενός έστω ψήγματος ρητορισμού. Ο Γ.Π. έχει ένα λόγο λιτό, καίριο, φορτωμένο γνώση χωρίς να καταφεύγει σ' επαληθεύσεις με τη σοφιστεία συνειρμικών αδιεξόδων που πολλές φορές φορτώνουν την ποίηση αλλά αφαιρούν την ποιητική ουσία. Θέλει να μιλήσει απλά "του εδόθη αυτή η χάρη" ίσως και με τη μακρά θητεία της γνωριμίας του με τον Σεφέρη. Βαθαίνει στα νοήματά του αβίαστα χωρίς τις καταδύσεις του λόγου του σε μια φλύαρη ευρηματικότητα με εικόνες που ξεθωριάζουν πολλές φορές τον ποιητικό λόγο, όσο προσπαθείς να τον φωτίσεις… Γ. Παναγουλόπουλος Ποιητής Περιοδ. ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ, Νο 97-98, 5-8/1998 Γενικό …Χωρίς να κάνει πολιτικές διακηρύξεις ούτε να εκθέτει πολιτικά προγράμματα, ο Γιώργης Παυλόπουλος είναι ένας βαθύτατα πολιτικός ποιητής. Γιατί μέσα στη ποίησή του ενσωματώνει και τα όσα συμβαίνουν γύρω του και τη δική του συμμετοχή και παρατήρηση. Ταυτόχρονα είναι ένας ποιητής που αναδιφεί τα μύχια της ανθρώπινης ψυχής. Κι αν στην κοινωνική μοναξιά βλέπει κάποια δυνατότητα υπέρβασής της χάρη στη δικαιοσύνη, στην υπαρξιακή μοναξιά βλέπει τη σίγουρη υπέρβασή της μέσω του έρωτα… Τίτος Πατρίκιος Ποιητής Περιοδ. ΝΕΟ ΕΠΙΠΕΔΟ, Νο 20-21, Άνοιξη 1995 Ποιήματα του Γιώργη Παυλόπουλου Die Diebeshaken Die Dichrung ist eine offene. Tur. Viele werfen einen Blick hinein sehen nichts und gehen vorbei. Aber manche sehen erwas, ihr Auge fangt etwas auf und verzaubert versuchen sie hinein zu gehen. Die Tur schlieβt sich dann. Sie klofpen aber niemand offnet ihnen. Sie suchen nach dem Schlussel. Niemand weiβ wer ihn hat. Sogar ihr Leben zerstoren sie manchmal vergebens auf der Suche nach dem Gehaimnis sie zu offnen. Sie machen sich Diebeshaken. Sie strengen sich an. Die Tur offnet sich nicht mehr. Sie offnete sich nie fur die, die in die Tiefe sehen konnten. Vielleicht sind die Gedichte die geschrieben wurden seit es die Welt gibt ein unendlicher Bund von Diebeshaken um die Tur der Dichtung zu offnen. Aber die Dichtung ist eine offene Tur. Από τη ποιητική συλλογή Τα αντικλείδια Der Staub fur Mitsa Der Wind wehte hob ihren Staub brachte ih;n zum Himmel Angst hatte sie Angst oh wh Angsthase rief er ihr zu Ach du Narr sagte sie ihm wir sind nicht mehr auf der Erde wir haben keine Haut wir haben keine Haare wir haben nicht einmal Augen Wir sind zu Stau geworden sagte er ihr dennoch siehst du mich und ich sehe dich und es bleibt noch die Liebe sie kann nicht zu Staub werden und es bleibt noch die Liebe Ich bin dein Staub sagte sie ihm und du bist mein Staub aber wohin steigen wir wohin gehen wir und es wht immerfort und immerfort verliere ich dich oh weh Angsthase rief er ihr zu Ach du Narr sagte sie ihm. Από την ποιητική συλλογή Τα αντικλείδια

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998). Γεννήθηκε στην Αρχαία Ολυμπία to 1943

Άρθρα-Aπόψεις

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998)

31/10/2008 | Της Σύνταξης

του Παναγιώτη Καρακούλη
Γεννήθηκε στην Αρχαία Ολυμπία to 1943 και πέθανε τον Ιούλιο του 1998 στην Αθήνα (από ιατρικό λάθος;). Έζησε στη Ν. Ερυθραία από πολύ μικρή ηλικία. Στην Ερυθραία τέλειωσε το Δημοτικό, στην Κηφισιά το Γυμνάσιο και από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών πήρε το πτυχίο του.
Το πατρικό του σπίτι ήταν στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου. Λέω ήταν γιατί τώρα στη θέση του βρίσκεται και ευδοκιμεί μια ψαροταβέρνα!
Ο Π. Κονδύλης ήταν παιδί της γειτονιάς μας. Δεν ήταν ο παιδικός μου φίλος, ήταν όμως πολύ κοντινός γνώριμος. Παίζαμε μάλιστα πολύ συχνά ποδόσφαιρο πίσω από το παλιό κτίριο του ΙΚΑ, σε μια αλάνα ανάμεσα στα πεύκα Είχε μεγάλο ταλέντο και στο ποδόσφαιρο.
Τον θυμάμαι ακόμη πολύ καλά, σεμνό, με νηφάλιο βλέμμα και με εκείνο το χαρακτηριστικό του υπομειδίαμα.
Στα χρόνια της ωριμότητάς του, ολοκληρωμένος πλέον επιστήμων και φιλόσοφος με γενική αποδοχή, επισκεπτόταν συχνά την Ερυθραία (είχε και ένα μικρό στέκι στην Κηφισιά), για να μελετά απερίσπαστος και για να «γεμίζει τις μπαταρίες του» καθώς μου έλεγε. Μου δώριζε μάλιστα βιβλία του (στα Ελληνικά) με θερμές αφιερώσεις. Τα βιβλία του όμως με «θύμωναν» γιατί ήταν δυσπρόσιτα, καθότι αφορούσαν μυημένους και ειδικούς. Ήταν όμως πάντα διακριτικός και ποτέ δε με ρώτησε αν μου «άρεσαν». Κάτι ήξερε!
Το εύρος των γνώσεών του ήταν απέραντο. Μελετούσε ταυτόχρονα όλες σχεδόν τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Κατείχε και αντιμετώπιζε όλα τα βασικά θέματα του συνταγματικού και διεθνούς δικαίου, ενώ διαχειριζόταν με άνεση τη φιλοσοφία και την κοινωνιολογία του Δικαίου.
Όταν απέκτησε το πτυχίο της κλασσικής φιλολογίας, στρατεύθηκε αμέσως και υπηρέτησε με την ειδικότητα του «μουλαρά». Προφανώς επειδή ήταν γνωστός για τις προοδευτικές και ρηξικέλευθες ιδέες του. Μετά τη διετή θητεία-τιμωρία στο στρατό διέφυγε στη Γερμανία.
Εκεί σπούδασε συστηματικά νεότερη ιστορία και φιλοσοφία και αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφίας.
Έγραψε πλείστα βιβλία, τόσο στα ελληνικά όσο και στα Γερμανικά. Για το σύνολο της εργασίας του τιμήθηκε με βραβεία και αναγορεύθηκε εταίρος του Ιδρύματος Ανωτάτων Σπουδών του Βερολίνου!
Όμως, ο κολοσσός αυτός της διανόησης δεν έγινε αποδεκτός από το Πανεπιστήμιο των Αθηνών.
Οι ζηλότυποι καθηγητές της Φιλοσοφικής Σχολής σε συνεδρία τους (27 Μαρτίου 1981) απέρριψαν την υποψηφιότητά του με το αιτιολογικό ότι «το έργο του είναι μικρό» και «ότι πάσχει από μια επικίνδυνη παρατεινόμενη νεανική τάση».
Απογοητευμένος κατάλαβε ότι έπρεπε να μπει στο στίβο της ελεύθερης πνευματικής δράσης, απερίσπαστος και μακριά, όπως έλεγε, από τον μικρόψυχο ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο.
Η παρουσία του στα ελληνικά γράμματα υπήρξε εξαιρετικά γόνιμη και άκρως εντυπωσιακή.
Ήταν ένα ακάματος μεταφραστής (από πολλές γλώσσες) και επιμελητής κειμένων. Ο όγκος και η ποιότητα του έργου του προκαλούν κατάπληξη απορία και δέος.
Ενδεικτικά αναφέρω τη δίτομη έκδοση των έργων του Μακιαβέλλι (Κάλβος 1971), τη μετάφραση με σχολιασμό της διατριβής επί διδακτορία του Marx, τη μετάφραση σε συνεργασία με τον Κ. Παπαγιώργη, του περίφημου έργου του Μοντεσκιέ «Το πνεύμα των νόμων».
Επί 15 χρόνια διεύθυνε εκδοτικές σειρές φιλοσοφικών και πολιτικών κειμένων στους εκδοτικούς οίκους Νεφέλη και Γνώση.
Το 1981 δημοσιεύει το έργο ο «Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός». Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια ουσιαστική παρέμβαση του «ορθού λόγου» στη νεότερη σκέψη, με μια καθοριστική κριτική στις μέχρι τώρα παραδεδεγμένες αξίες. Με το έργο αυτό, οι όποιοι πανεπιστημιακοί αμφισβητίες της Ευρώπης τον αποδέχθηκαν αμαχητί.
Ο γερμανικός τύπος διερωτήθηκε: «Πώς ένας Έλληνας εξωπανεπιστημιακός παρουσίασε τέτοιο συνθετικό έργο; Μήπως υστερούν τελικά τα πανεπιστήμιά μας με την υπερβολική εξειδίκευση;»
Το διαφωτιστικό του νυστέρι ανατέμνει τη βιβλιογραφία και τα σύγχρονα πολιτικά γεγονότα και επαναπροσδιορίζει τις έννοιες, όπως συντηρητισμός, φιλελευθερισμός , σοσιαλισμός και δημοκρατία, προκαλώντας ενστάσεις, αλλά και την αποδοχή.
Το βιβλίο, όμως, που πράγματι δίχασε την κριτική και προκάλεσε πολλές συζητήσεις ήταν η «Θεωρία πολέμου» (1988). Πρόκειται για μια νέα ερμηνεία των απόψεων του Πρώσσου στρατηγού Clausewitz.
Στη δεκαετία του ΄ 90 η όλη του πνευματική δραστηριότητα εστιάζεται στα φιλοσοφικά- πολιτικά ζητήματα της εποχής του. Βασικό προϊόν αυτού του προβληματισμού είναι τα βιβλία «Παρακμή του αστικού πολιτισμού» και «Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο».
Στα βιβλία αυτά προφητεύει το τέλος της αστικής τάξης και την κατίσχυση της μαζικής δημοκρατίας. Τις ίδιες πολιτικές -φιλοσοφικές απόψεις υποστήριξε με τακτική αρθρογραφία σε μεγάλες γερμανικές εφημερίδες.
Ενώ ήταν βαθύτατα φιλόσοφος, ο θεωρητικός του προβληματισμός αφορούσε κατά κύριο λόγο την πολιτική καθώς ήταν εξοικειωμένος με πληρότητα σε θέματα γεωπολιτικής και στρατιωτικής ιστορίας.
Στηλίτευσε την Αριστερά (της Γερμανίας) για το συμβιβασμό της με τις επιταγές της ελεύθερης αγοράς και τη Δεξιά επίσης για τον αθεράπευτο επαρχιωτισμό της. Υποστήριζε ότι η Δυτική κοινωνία θα αυτοανατραπεί αναπόφευκτα, καθώς έχει επιδοθεί σε ένα υπέρμετρο καταναλωτισμό και ηδονισμό. Ο Τρίτος κόσμος θα πάρει την εκδίκησή του γιατί απαιτεί το μερίδιο (έστω σαν δόλωμα) που της έχει τάξει η Δύση.
Στα κείμενά του δεν προτείνει λύσεις, ωστόσο προβάλλει ένα μοντέλο ασκητισμού. Η «ασκητικότητα» αυτή εμπεριέχει τη συνειδητή διαφύλαξη του περιβάλλοντος, το σεβασμό των φυσικών πόρων και τη λογική χρήση των πρώτων υλών.
Για την Ελληνική πραγματικότητα είχε την εξής άποψη: «Οι ιδεολογικές θέσεις που κυριαρχούν στην Ελλάδα εκτρέφονται από την παλαιόθεν προσφιλή ημίν τραπεζοθεωρίαν και την εξωραϊσμένη με θεωρητικά πασαλείμματα λογοκοπία. Εννοώ τις ελληνοκεντρικές εξάρσεις οι οποίες βρίσκουν ευρύτερη απήχηση γιατί είμαστε έθνος που δέχεται συνεχείς εξευτελισμούς και χρειαζόμαστε ψυχικές υπεραναπληρώσεις. Στην αντίπερα όχθη επικρατεί η πεποίθηση των διαφόρων «ευρωπαϊστών» και «ορθολογιστών» ότι η πολιτισμένη Δύση μετουσιώνει σε πράξη την πνευματική της κληρονομιά και την διαδίδει στον κόσμο ολόκληρο με τη παγκοσμιοποίηση της οικονομίας Οι μεν προτείνουν εξαγωγή ελληνικού πνεύματος, οι δε αγωνίζονται για την εισαγωγή ευρωπαϊκού ήθους. Αλλά ούτε οι μεν ούτε οι δε φαίνεται να έχουν σαφή αντίληψη για το ποια είναι η φυσιογνωμία του σημερινού πλανητικού κόσμου και ποιες μακροπρόσθεμες δυνάμεις την απεργάζονται. (Συνέντευξη στο περιοδικό Διαβάζω).
Οι αναφορές στο πνευματικό έργο του Π. Κονδύλη δεν έχουν τελειωμό καθότι είναι τεράστιο επειδή δούλεψε στη διάρκεια της σύντομης ζωής του με ένταση και σε βάθος, ενώ είχε το προνόμιο να είναι εξοπλισμένος με μια έμφυτη ακαταμάχητη πνευματική ισχύ (μεγαλοφυΐα) Αυτός ήταν περίπου ο Π. Κονδύλης. Και λέω περίπου, γιατί είναι δύσκολη υπόθεση να προσεγγίσεις το έργο του, όταν μάλιστα δεν είσαι ειδικός.
Θεώρησα όμως καθήκον μου να ασχοληθώ με το συντοπίτη μας επιχειρώντας έστω και μια ενδεικτική-συνοπτική επισήμανση του κολοσσιαίου έργου του.
Η Ερυθραία είναι, ίσως, μοναδική πόλη στην Ελλάδα που «γέννησε» και «στέγασε» μια τέτοια προσωπικότητα της σύγχρονης εποχής.
Πέρασαν 10 χρόνια από το θάνατό του. Ελάχιστοι, στην πόλη μας, γνωρίζουν ποιος ήταν ο Π. Κονδύλης και ποιο ήταν το έργο του, όταν στο εξωτερικό τον τιμούν συστηματικά.
Αναφέρω ενδεικτικά ότι στο Πανεπιστήμιο της Χαιδελβέργης έδωσαν το όνομά του σε μια αίθουσα. Η αναμνηστική πινακίδα γράφει στα ελληνικά και στα γερμανικά: ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΈΛΛΗΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ Π. ΚΟΝΔΥΛΗ. Επίσης, κάθε καλοκαίρι ομάδα Ευρωπαίων φιλοσόφων έρχεται στην Ελλάδα για να τιμήσει τον ομότεχνό τους.

Υ.Γ. Μετά χαράς πληροφορήθηκα ότι η δημοτική αρχή της Νέας Ερυθραίας πρόκειται άμεσα να τιμήσει τον Π. Κονδύλη και να δώσει το όνομά του σε μια κεντρική Πλατεία του Δήμου μας. Όλοι μας λοιπόν θα τον θυμόμαστε «ες αεί» προσφέροντας και γράφοντας το όνομά του καθημερινά. Και εμείς και οι επόμενες γενιές